Behoefte aan betere uitrusting nog groter door corona

De roep om een betere uitrusting voor boa’s is groter dan ooit. Al voor corona maakte vakbond BOA ACP zich hier hard voor. Sinds het begin van de coronacrisis in maart 2020 is het geweld tegen boa’s toegenomen. En dus is ook de behoefte onder boa’s groter om zich beter te kunnen verdedigen tegen het toenemende geweld. Vakbond BOA ACP is al geruime tijd in gesprek met het ministerie van Justitie en Veiligheid over uitbreiding van de uitrusting en andere nijpende zaken. Wat is de stand van zaken?

Tijdens corona krijgt de zorg het zwaar voor de kiezen. Zorgmedewerkers verdienen - volledig terecht - ons respect. Maar wie ook ons respect verdienen, zijn onze andere hulpverleners in Nederland: politiemensen en boa’s. Vooral boa’s in de publieke ruimte, in de natuur en in het openbaar vervoer zijn vanaf het begin van de coronacrisis gewoon doorgegaan met hun werk in de frontlinie.

En dat was allerminst eenvoudig. Want de frustratie onder burgers groeit en die reageren hun ongenoegen steeds vaker af op handhavers en politiemensen. Fysiek geweld, uitschelden en vergelijkingen maken met de Tweede Wereldoorlog. Het lijkt wel of de mensen vergeten dat er een mens in het uniform zit. BOA ACP heeft begrip voor de frustratie. Maar die kan en mag nooit leiden tot geweld tegen hulpverleners zoals onze handhavers.

Proef met korte wapenstok

BOA ACP overlegt al enige tijd met het ministerie van Justitie en Veiligheid om de uitrusting van handhavers uit te breiden, zodat zij zich kunnen verdedigen tegen geweld. De boa-bonden voerden hier vorig jaar campagne voor in Amsterdam en gaven daarbij een duidelijk signaal dat de wapenstok en pepperspray voor boa’s noodzakelijk zijn. En dat werkgevers goed werkgeverschap moeten tonen door te zorgen voor een zo veilig mogelijke werkplek. Zolang werkgevers niet bereid zijn om verdedigingsmiddelen aan te vragen, krijgen boa’s ze ook niet. Daarop volgden acties in Amsterdam en onder meer Utrecht en Leeuwarden (*). Na de incidenten rondom de eerste versoepelingen in mei 2020 in Rotterdam en Velsen, heeft BOA ACP op 5 juni 2020 een afspraak gemaakt met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over een proef met de korte wapenstok. Inmiddels zijn in 10 gemeenten de pilots met deze korte wapenstok gestart. De evaluatie wordt in de loop van dit jaar verwacht.

Andere (gewelds)bevoegdheden

Volgens BOA ACP kan de uitkomst van de evaluatie niet zijn of de wapenstok wel of niet wordt ingevoerd. Want dat kan namelijk al op dit moment. De aanvraag om een wapenstok te mogen gebruiken, wordt getoetst aan het zogenaamde noodzaakcriterium. Kort gezegd gaat het hier dan om cijfers. (Elke werkgever die een aanvraag doet, moet aantonen in hoeveel situaties een wapenstok nodig was, nodig was geweest en daadwerkelijk is gebruikt.) Terwijl BOA ACP vindt dat de lokale driehoek (burgemeester, politiechef en officier van justitie) prima kan bepalen of de handhavers met een wapenstok worden uitgerust of niet. Het is dus niet zo dat na de proef alle handhavers in Nederland een wapenstok krijgen. En als de handhavers een wapenstok krijgen, dan is dat ter verdediging, bijvoorbeeld wanneer ze moeten wachten op de politie. Handhavers hebben immers andere (gewelds)bevoegdheden dan politiemensen.

Vertrouwen

Volgens Richard Gerrits, voorzitter van BOA ACP, wordt er op het ministerie nu eindelijk naar de vakbonden geluisterd. Of dat zo is, zal dit jaar moeten blijken. Gerrits heeft er vertrouwen in dat BOA ACP een aantal zaken met het ministerie kan regelen. Dat zal dit jaar niet met alle zaken lukken. Maar BOA ACP gaat de komende jaren stappen maken om boa’s in de openbare ruimte, in de natuur en in het openbaar vervoer, verder te professionaliseren.

Wensenlijstje

BOA ACP constateert dat bij het ministerie de boa’s niet echt op de agenda hebben gestaan de afgelopen jaren. Er zijn in het verleden beleidsregels gemaakt waarbinnen de handhavers hun werk kunnen doen binnen het Veiligheidsdomein. Daarnaast ziet BOA ACP dat het hele systeem wel wat ‘onderhoud’ verdient. Daarom heeft BOA ACP een wensenlijstje ingediend bij het ministerie. Op deze wensenlijst staan onderwerpen waar de komende tijd écht werk van moet worden gemaakt. Denk hierbij aan:

• de beleidsregels herzien
• de samenwerking tussen politie en handhaving uitbreiden en verbeteren
• de informatiepositie van handhavers verbeteren
• de criteria om geweldsmiddelen toe te kennen veranderen
• de lokale driehoek een voornamere rol en meer zeggenschap geven voor wat betreft handhaving

Door allerlei politieke problemen van dit moment komen de gesprekken moeizaam op gang, maar BOA ACP blijft volhouden.

(*) De foto bij dit artikel is een archieffoto.