Schande! Toch?

Door: Wout Jong man

Wat gebeurt er met boa’s die binnen hun geweldsbevoegdheden een verkeerde keus maken, althans naar het oordeel van de autoriteit zoals de rechtbank? Feitelijk gaat het om dezelfde discussie die bij de politie loopt en waar de minister naar eigen zeggen iets aan wil doen. Maar over de boa spreekt hij niet. Wat mij betreft een gemiste kans.

Waar doel ik op? Op een incident met een boa, die al 15 jaar in een middelgrote gemeente in Nederland als boa werkzaam is. Hij heeft dat altijd tot tevredenheid van zijn chef gedaan. Deze boa is volledig gecertificeerd en bevoegd om, wanneer nodig, geweld te gebruiken. Tijdens één van zijn diensten komt hij in een situatie terecht waarin hij iemand moet bekeuren vanwege fout parkeren. Dat was in de nabijheid van een viswinkel. De eigenaar van deze viswinkel heeft meermaals aangegeven dit niet te willen omdat het uitschrijven van bekeuringen zijn klanten wegjaagt. Uiteraard is de gemeente niet gevoelig voor dit argument, want als zijn klanten juist parkeren, krijgen ze ook geen bekeuring. Deze viswinkeleigenaar is kennelijk een nogal opgewonden heerschap want er zijn in het verleden ook al wat problemen geweest. De eigenaar is geen onbekende van de politie.

De bekeuringssituatie loopt helemaal uit de hand. De viswinkeleigenaar gedraagt zich agressief. De boa waarschuwt hem meermaals, dat hij moet weggaan en hem zijn werk moet laten doen. Dat weigert de eigenaar, hij blijft vervelend doen en komt dicht tegen de boa aanstaan. Die is hier niet van gediend en duwt de eigenaar weg en zegt hem nogmaals dat hij weg moet gaan. De man gaat maar door. De boa is het zat en waarschuwt de eigenaar dat als hij niet stopt hij geweld zal gebruiken. Hij herhaalt dit nog een keer. Ook hier is de viswinkeleigenaar niet van onder de indruk en stapt nogmaals in de richting van de boa. Deze zet daarop zijn waarschuwing om in daden en geeft de eigenaar een tik. Voor de duidelijkheid: hij had geen letsel, alleen pijn op de plaats waar de boa hem had geraakt.

Deze hele situatie is voor de rechter gebracht door de officier van justitie en de boa is verdachte van mishandeling. In eerste aanleg werd de boa ontslagen van rechtsvervolging omdat de rechtbank vond dat hij conform zijn geweldsinstructie had gehandeld. Mijns inziens een te rechtvaardigen oordeel. Maar daar dacht de officier van justitie heel anders over. Die ging in hoger beroep bij het gerechtshof, dat tot een ander oordeel kwam: de boa heeft niet binnen zijn geweldsinstructie gehandeld en moet daarvoor worden veroordeeld. Het hof oordeelde dat de boa zich schuldig heeft gemaakt aan mishandeling, maar dat er – gelet op de mate waarin en de omstandigheden waaronder dat is gebeurd – kan worden volstaan met een schuldigverklaring zonder een straf of maatregelen op te leggen. Het hof oordeelde ook dat ze heeft meegewogen dat de aangever (eigenaar viswinkel) zich irritant en opdringerig heeft gedragen en bleef gedragen, terwijl de boa alleen maar zijn werk deed.

Dit oordeel is keihard binnengekomen bij de boa en zijn werkgever. Inmiddels is cassatie ingesteld tegen het vonnis van het hof. Wanneer dat dient, is onbekend. Maar dat het oordeel van de Hoge Raad grote gevolgen kan hebben voor de hele boa-wereld is duidelijk. Boa’s die een keuze maken binnen hun bevoegdheden, waarvan later bijvoorbeeld een rechter oordeelt dat die onrechtmatig is, zijn het haasje, komen voor de rechter en lopen de kans veroordeeld te worden.

Dit kan toch niet waar zijn, hoor ik vaak op de werkvloer en dat denk ik ook! We sturen onze boa’s tegenwoordig overal naartoe. Waar burgers een stapje terugdoen, wordt van boa’s verwacht dat ze ‘doorstappen’. Daarbij worden ze uitgescholden, fysiek bedreigd, gehinderd in hun werk enzovoorts. En als een boa dan volgens de rechter een verkeerde keuze heeft gemaakt, wordt deze veroordeeld voor een misdrijf.

Er is ook nog een ernstig neveneffect. Als je wordt veroordeeld voor een misdrijf, kun je je baan kwijtraken. In het geval van deze boa moest zijn boa-akte worden verlengd en een nieuwe VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) worden aangevraagd. Die aanvraag was al een tijdje aangehouden omdat deze zaak nog liep. Na de uitspraak heeft de dienst Justis, die de aanvraag/verlenging van de VOG toetst, inmiddels het voorgenomen besluit genomen de VOG af te wijzen. De dienst Justis is het eens met het oordeel van het Hof. Dienst Justis vindt dat de betreffende boa met zijn jarenlange ervaring en gevolgde trainingen, beter had moeten weten. Dat de vuistslag geen gepast doel is om het beoogde doel, de de-escalatie te bereiken. Hier is geen enkele nuance mogelijk. Maar op de omstandigheden waardoor het tot een vuistslag is gekomen, gaat de dienst Justis niet in. Kennelijk veronderstelt dienst Justis dat het doel altijd de-escalatie moet zijn.

Maar wat als de burger, zoals in deze casus, maar blijft doorgaan? Er zijn grenzen aan wat de boa hoeft te accepteren. Weliswaar heeft de dienst Justis nu een voorgenomen besluit genomen, maar de verwachting is dat deze de VOG gaat afwijzen. Geen VOG, dus geen verlenging van boa-akte. Daardoor kan de werkgever deze werknemer niet meer inzetten op zijn boa-taken en dan ligt ontslag maar al te vaak voor de hand … Maar de betrokken werkgever doet dat niet. Hulde daarvoor!

Natuurlijk is het goed om geweldsaanwending te toetsen. Dat hoort ook zo in een democratie. Dat is ook de rol van de rechtspraak. Maar dan niet volgens het normale strafrecht, maar volgens een nader te bedenken alternatief. Daar gaan we een plan voor opmaken.

Wil je meedenken laat het ons dan weten op info@ikbenboa.nl.

Ik vind het een schande dat we op deze wijze met onze boa’s omgaan. Terwijl de minister in het verleden heeft gezegd dat hij boa´s hoog heeft zitten en dat hij ze belangrijk vindt. Ik vind dat de minister nu kan laten zien hoeveel waarde hij aan zijn eigen woorden hecht